Gürültünün ve Titreşimin Sağlığa Etkileri ve Alınacak Önlemler Ve İşyerinde Gürültü Haritasının Düzenlenmesi

1. Gürültünün Sağlığa Etkileri

Gürültü, özellikle endüstriyel iş yerlerinde çalışanlar için ciddi bir sağlık ve güvenlik riski oluşturur. Uzun süre yüksek seviyede gürültüye maruz kalmak, işitme kaybı gibi geri dönüşü olmayan sağlık sorunlarına yol açabilir. Gürültüden kaynaklanan sağlık sorunları şunlardır:

1.1. İşitme Kaybı

Sürekli yüksek sesli ortamlarda çalışmak, işitme duyusunda kalıcı hasarlara yol açabilir. 85 dB üzerindeki gürültüye uzun süre maruz kalmak işitme kaybına neden olabilir. Bu tür kayıplar, genellikle ilk başta fark edilmeyen ve zamanla ilerleyen bir süreçtir.

1.2. Stres ve Psikolojik Etkiler

Gürültüye sürekli maruz kalmak, stres seviyesini artırarak çalışanların psikolojik sağlığını olumsuz etkiler. Sürekli bir dikkat dağıtıcı unsur olan gürültü, odaklanma sorunlarına, uyku bozukluklarına ve genel stres seviyesinin yükselmesine yol açabilir.

1.3. Kalp ve Damar Hastalıkları

Yapılan araştırmalar, uzun süre yüksek gürültüye maruz kalan bireylerde kan basıncının arttığını, bunun da kalp krizi ve hipertansiyon riskini yükselttiğini göstermektedir. Gürültü, vücudun stres hormonu üretimini artırarak dolaşım sistemi üzerinde baskı yaratır.

1.4. Verimlilik Kaybı

Gürültü, çalışanların odaklanma ve konsantrasyon seviyesini düşürerek iş verimliliğini olumsuz etkiler. Sürekli bir gürültü ortamında çalışan bireyler, görevlerini yerine getirirken daha fazla hata yapabilir ve daha yavaş çalışabilir.

2. Titreşimin Sağlığa Etkileri

İşyerlerinde kullanılan makineler ve araçlar titreşim üretir. Özellikle el aletleri, büyük makineler ve araçlar, çalışanların ellerine, kollarına ya da vücudunun farklı bölgelerine titreşim yayarak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Titreşim, iki ana kategoride değerlendirilir:

2.1. El-Kol Titreşimi

Elde taşınan aletlerin yaydığı titreşimler, el ve kol bölgesinde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Sürekli el-kol titreşimine maruz kalan çalışanlar şu sağlık sorunlarıyla karşılaşabilir:

Beyaz Parmak (Raynaud Sendromu): El ve parmaklarda kan dolaşımının bozulmasına neden olur. Parmaklarda beyazlaşma ve hissizlik görülebilir.
Kas ve Sinir Hasarı: Sürekli titreşim, kaslarda ve sinirlerde zedelenmeye yol açabilir, bu da güç kaybına ve işlev bozukluğuna neden olabilir.

2.2. Tüm Vücut Titreşimi
Ağır makineler veya araçlar, tüm vücutta titreşim oluşturabilir. Bu tür titreşimler, özellikle oturarak çalışanların omurgasında ve iç organlarında sorunlara neden olabilir. Tüm vücut titreşimi maruziyeti şu etkilere yol açabilir:

Omurga Rahatsızlıkları: Bel ve sırt ağrıları yaygınlaşabilir.
İç Organların Hasarı: Sürekli titreşim, iç organlarda basınç yaratabilir ve uzun vadede ciddi rahatsızlıklara neden olabilir.

3. İşyerinde Gürültü ve Titreşime Karşı Alınacak Önlemler

Gürültü ve titreşim kaynaklı sağlık sorunlarını önlemek için işyerinde alınacak önlemler hayati önem taşır. İşverenler, çalışanların sağlığını koruyabilmek için bu riskleri minimize etmeye yönelik tedbirler almak zorundadır.

3.1. Gürültü Ölçümleri ve Gürültü Haritasının Düzenlenmesi
İşyerinde gürültü düzeyinin belirlenmesi için düzenli aralıklarla gürültü ölçümleri yapılmalıdır. Bu ölçümler sonucunda, işyerinde hangi bölgelerde yüksek gürültü seviyeleri olduğu belirlenerek gürültü haritası oluşturulabilir. Gürültü haritası, işyerindeki her alanın ses seviyesini görsel olarak gösterir ve bu harita, gürültü riskinin en yüksek olduğu alanlarda alınacak önlemleri planlamak için kullanılır.

Gürültü Seviyesinin Belirlenmesi: Çalışma ortamındaki makineler ve süreçlerin gürültü seviyesi ölçülerek, işyerinin farklı alanlarındaki desibel değerleri belirlenir.
Tehlikeli Alanların Belirlenmesi: Gürültü haritası, işyerinde hangi alanların tehlikeli olduğunu gösterir ve bu alanlarda çalışacak işçilerin gerekli koruyucu ekipman kullanması sağlanır.
Ses Yalıtımı Uygulamaları: Gürültü haritası sonucunda belirlenen yüksek sesli bölgelerde ses yalıtımı yapılabilir. Makinelerin ses çıkışını azaltacak izolasyon materyalleri kullanılarak gürültü düzeyi düşürülebilir.

3.2. Titreşim Ölçümü ve İzleme

Titreşim seviyesi, makinelerin ve el aletlerinin yaydığı titreşimlerin ölçülmesiyle belirlenir. Bu ölçümler sonucunda tehlikeli seviyelerde titreşim yayan aletler ve makineler tespit edilir ve bu cihazlar için önlemler alınır.

Titreşim Yalıtımı: El aletlerinde titreşim azaltıcı materyaller kullanılabilir ya da makineler titreşimi yalıtacak şekilde monte edilebilir.
Zaman Sınırlamaları: Titreşime maruz kalan çalışanların bu maruziyet süreleri sınırlandırılmalı ve düzenli molalar verilmelidir.
Alternatif Aletler: Titreşim yaymayan veya daha az titreşimli aletler tercih edilerek risk azaltılabilir.

3.3. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımı

Çalışanların gürültü ve titreşime karşı korunmasında kişisel koruyucu donanımlar (KKD) önemli bir rol oynar.

Kulak Koruyucuları: Gürültünün yüksek olduğu ortamlarda kulak tıkaçları veya kulaklıklar kullanılmalıdır. Bu tür ekipmanlar, gürültüyü belirli bir seviyeye kadar düşürerek işitme kaybı riskini azaltır.
Titreşim Önleyici Eldivenler: El-kol titreşimi ile çalışan işçilere, titreşim yalıtıcı özellikte eldivenler verilmeli ve bu eldivenlerin düzenli olarak yenilenmesi sağlanmalıdır.

3.4. Eğitim ve Bilinçlendirme

Çalışanlar, gürültü ve titreşim riskleri konusunda düzenli olarak eğitilmeli ve bu riskleri nasıl minimize edeceklerine dair bilgilendirilmelidir. Eğitimlerde şu konular ele alınmalıdır:

• Gürültü ve titreşimin sağlığa etkileri,
• Koruyucu ekipmanların doğru kullanımı,
• Gürültülü ve titreşimli ortamlarda güvenli çalışma yöntemleri.

3.5. Gürültü ve Titreşim Kaynaklarının Yenilenmesi

Eski ve verimsiz makineler, daha fazla gürültü ve titreşim yaratır. Bu nedenle işyerinde kullanılan makinelerin düzenli olarak bakımı yapılmalı ve teknolojik olarak daha sessiz ve düşük titreşimli makinelerle değiştirilmelidir.

Gürültü ve titreşim, çalışan sağlığını olumsuz etkileyen önemli risk faktörleridir. İşyerinde bu risklerin tespiti, yönetilmesi ve minimize edilmesi, hem iş sağlığı ve güvenliği standartlarına uyum sağlamak hem de çalışanların verimliliğini artırmak için gereklidir. Gürültü haritasının düzenlenmesi, gürültü kaynaklarının tespiti ve yalıtım önlemleri alınarak, iş yerindeki ses seviyeleri kontrol altında tutulabilir. Ayrıca titreşim ölçümleri ve uygun ekipman kullanımı ile çalışanların titreşim kaynaklı sağlık sorunları önlenebilir.