YENİ KORONAVİRÜSÜ HAKKINDA MERAK ETTİKLERİNİZ (2019-NCOV)

Uluslararası Sağlık Tüzüğü( UST2005) kapsamında Yeni Koronavirüs Acil Durum Komitesi (2019-nCoV) 30.01.2020 de yaptığı toplantıda salgının, uluslararası endişelere neden olan bir halk sağlığı acil durumu yarattığını kabul etmesi sonucu, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Çin'de ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (2019-nCoV) salgınıyla ilgili "uluslararası kamu sağlığı acil durumu" ilan edildiğini duyurdu.

Dünya Sağlık Örgütü, Çin’in Hubei Eyaleti, Vuhan şehrindeki çeşitli zatürre vakalarına karşı 31 Aralık 2019’da uyarıldı. Bu virüsün bilinen hiçbir virüsle eşleşmemesi endişeleri artırdı, çünkü virüs yeni olduğunda insanları nasıl etkileyeceği bilinmemektedir.

Bir hafta sonra, 7 Ocak’ta, Çinli yetkililer yeni bir virüs tespit ettiklerini doğruladılar. Bu yeni virüs, soğuk algınlığı, SARS (Ağır Akut Solunum Yolu Yetersizliği) ve MERS gibi virüsleri de içeren bir virüs ailesi olan koronavirüs olup geçici olarak “2019-nCoV.” olarak adlandırılmaktadır.

31 Aralık 2019'da DSÖ Çin Ülke Ofisi, Çin'in Hubei Eyaleti Wuhan Şehrinde tespit edilen etiyolojisi bilinmeyen (nedeni bilinmeyen) pnömoni vakaları hakkında bilgilendirilmiştir. 7 Ocak'ta Çinli yetkililer tarafından yeni bir koronavirüs (2019-nCoV), etken virüs olarak tanımlanmıştır.

Koronavirüsler (CoV), soğuk algınlığından, Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir. Yeni koronavirüs (2019-nCoV), daha önce insanlarda tanımlanmamış yeni bir suştur. Koronavirüsler zoonotiktir, yani hayvanlar ve insanlar arasında bulaş söz konusudur.

DSÖ, bilgilendirildiği günden itibaren virüs hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak, hastalığa yakalanan insanların nasıl etkilendiğini, nasıl tedavi edilebileceklerini ve ülkelerin yanıt vermek için neler yapabileceğini öğrenmek için Çinli yetkililer ve dünya çapında uzmanlarla birlikte çalışmaktadır.

Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için standart öneriler arasında düzenli el yıkama, öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burnun kapatılması, et ve yumurtaların iyice pişirilmesi yer almaktadır. Öksürme ve hapşırma gibi solunum yolu rahatsızlığı belirtileri gösteren kişilerle yakın temastan kaçınılmalıdır.

Yeni virüs genellikle solunum yolu hastalığına neden olan bir koronavirüs olduğundan, insanlara kendilerini ve çevresindeki kişileri hastalıktan nasıl koruyacakları konusunda tavsiyelere uyulması önem arz etmektedir.

Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) Korunma Önlemleri

DSÖ'nün çeşitli hastalıklara maruz kalmayı ve bulaşmayı azaltmaya yönelik standart önerileri, el ve solunum hijyeni ve güvenli gıda uygulamalarıdır. Şu anda 2019-nCoV enfeksiyonunu önleyecek bir aşı mevcut değildir. Enfeksiyonu önlemenin en iyi yolu bu virüse maruz kalmaktan kaçınmaktır. Solunum yolu ile yayılan virüslerden korunmak için aşağıda yer alan önleyici tedbirlerin her zaman uygulanması tavsiye edilmektedir:

Nasıl Korunmalıyız:

• Ellerinizi sık sık, en az 20 saniye süreyle su ve sabunla yıkayın. Su ve sabun mevcut değilse alkol bazlı el ovma solüsyonu kullanarak ellerinizi temizleyebilirsiniz,
• Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza yıkanmamış ellerle dokunmaktan kaçının,
• Ateş ve öksürüğü olan hasta insanlarla temastan kaçının,
• Halen yeni koronavirüs vakalarının yaşandığı bölgelere seyahat planlıyorsanız, kalabalık ortamlardan, hayvanlardan(canlı veya ölü), hayvan pazarlarından uzak durun,
• Çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünlerin tüketiminden kaçının. Çiğ et, süt, yumurta veya iyi gıda güvenliği uygulamalarına göre pişirilmemiş gıdalar kontaminasyona neden olabileceğinden dikkat edilmelidir,
• Daha yaşlı yetişkinler ve altta yatan sağlık sorunları bulunan kişiler daha ciddi hastalık riski altında olabilicekleri için riskli bölgelere seyahat etmeyi planlıyorlarsa mutlaka bir sağlık uzmanına danışmalıdırlar.
• Hasta hayvanları ve hastalıktan ölmüş hayvanları yemekten kaçınılmalıdır.

Seyahat Dönüşü Öneriler?

• Son 14 gün içinde riskli bölgelere seyahat ettiyseniz ve ateş, öksürük veya nefes almada zorluk çekiyorsanız, derhal tıbbi yardım alın.
• Ancak herhangi bir sağlık tesisine gitmeden önce, telefonla arayarak son seyahatiniz ve belirtileriniz hakkında bilgi verin.
• Hastalığınızı bulaştırmamak için diğer insanlarla temastan kaçının
• Hastayken kesinlikle seyahat etmeyin,
• Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu bir mendille veya kolunuzla (ellerinizle değil) kapatın, ellerinizi en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkayın ya da alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanın.

Koronavirüs enfeksiyonuna yakalanma riskinizi azaltmak için;

• Ellerinizi su ve sabunla yıkayın veya alkol bazlı el temizleme sıvısı kullanın
• Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu kolunuzu bükerek veya mendille kapatın.
• Soğuk algınlığı veya grip belirtileri olan insanlarla yakın temastan kaçının.
• Et ve yumurtaları iyice pişirin.
• Canlı, vahşi ve çiftlik hayvanlarıyla korunmasız temastan kaçının.

Kendinizi ve Diğer İnsanları Hasta Olmaktan Korumak için;

• Öksürdükten ve hapşırdıktan sonra.
• Hasta ile ilgilendikten sonra,
• Yemek hazırlamadan önce, yemek hazırlarken ve sonrasında,
• Yemek yedikten sonra,
• Elleriniz kirlendiğinde,
• Hayvanlara veya hayvan atıklarına dokunduktan sonra, ellerinizi yıkayın.
• Elleriniz görünür şekilde kirlendiği zaman sabun ve akan suyla yıkayın.
• Elleriniz görünür şekilde kirli değilse su ve sabunla yıkayın veya alkol bazlı el temizleyicisi kullanın.

Diğer İnsanları Hastalıktan Korumak İçin;

• Öksürürken ve hapşırırken mendille, elbisenin kolu veya dirseğin iç kısmı ağzınızı ve burnunuzu kapatın.
• Kullandıktan sonra mendili kapalı çöp kutusuna atın.
• Hasta bakımı sonrası ve öksürüp hapşırdıktan sonra ellerinizi temizleyin.

Kendinizi Hastalıktan Korumak İçin;

• Hasta insanlarla ( birisinin gözüne, ağzına, burnuna dokunmak dahil), canlı vahşi ve çiftlik hayvanları ile korunmasız temastan kaçının.

Güvenli gıda uygulamasına dikkat edin;

• Çiğ et ve pişmiş gıdalar için farklı kesme tahtaları ve bıçaklar kullanın.
• Çiğ ve pişmiş yiyecekleri hazırlama arasında ellerinizi yıkayın.
• Hasta ve hastalıktan ölmüş hayvanları yemeyin.
• Salgınların yaşandığı bölgelerde bile, gıda hazırlama sırasında iyice pişirilir ve uygun şekilde hazırlanırsa et ürünleri güvenle tüketilebilir.

Canlı Hayvan Pazarları Alışverişlerinde Sağlıklı Kalmak İçin;

• Hayvanlara ve hayvan ürünlerine dokunduktan sonra ellerinizi su ve sabunla yıkayın.
• Ağzınıza, burnunuza ve gözlerinize dokunmaktan kaçının.
• Hasta hayvanlara ve bozulmuş etlere dokunmaktan kaçının.
• Pazarda başıboş hayvanlara, atıklara ve sıvılara dokunmaktan kaçının.

Canlı Hayvan Pazarlarında Çalışma Sırasında Sağlıklı Kalmak İçin;

• Hayvan ve hayvansal ürünlere dokunduktan sonra ellerinizi su ve sabunla sık sık yıkayın.
• Malzemeleri ve çalışma alanını günde en az bir kez dezenfekte edin.
• Hayvan ve hayvansal ürünlere dokunurken korunmak için yüz koruyucu, eldiven ve önlük kullanın.
• İş bittikten sonra koruyucu kıyafetleri çıkarın, her gün yıkayın ve iş yerinde bırakın.
• Aile bireylerinizi, kirli iş kıyafetlerine ve ayakkabılarına maruz bırakmaktan kaçının.

Seyahat Sırasında Sağlıklı Kalmak İçin;

• Ateş ve öksürük şikâyetleriniz varsa seyahat etmekten kaçının.
• Ateş, öksürük varsa ve nefes almada zorluk yaşıyorsanız acilen tıbbi yardım alın ve daha önceki seyahat öykünüzü sağlık uzmanınızla paylaşın.
• Ateş ve öksürük şikâyeti olanlarla yakın temasa girmekten kaçının.
• Ellerinizi sık sık alkol bazlı el dezenfektanı kullanın ya da sabun ve suyla yıkayın.
• Göz, burun ve ağıza temas etmekten kaçının.
• Hapşırırken ve öksürürken, ağzınızı ve burnunuzu dirseğinizin içiyle veya bir peçeteyle kapatın. Peçeteyi hemen çöpe atın ve ellerinizi yıkayın.
• Yüz maskesi takmak isterseniz, maskenin ağzınızı ve burnunuzu kapattığından emin olun ve taktıktan sonra tekrar maskeye dokunmayın.
• Tek kullanımlık maskeleri, her kullanımdan sonra çöpe atın ve ellerinizi yıkayın.
• Eğer seyahatiniz sırasında hastalanırsanız, hemen ilgili taşıtın mürettebatını durumdan haberdar edin ve tıbbi destek alın.
• Tıbbi yardım alacaksanız, seyahat öykünüzü sağlık uzmanınızla paylaşın.
• Yalnızca iyi pişmiş yemekleri yiyin.
• Halka açık yerlerde tükürmeyin.
• Hasta olan hayvanlarla yakın temastan ve bu hayvanlarla birlikte seyahat etmekten kaçının.

https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/koronavirus